تجارت الکترونیک از آغاز تا به امروز!

مفهوم تجارت الکترونیک ( e-business ) در سالیان اخیر ، اقتصاد کمتر شرکتی را درگیر خود کرده است و بسیاری از کسب و کارها روی به بهره برداری از مزیت های تجارت الکترونیکی آورده اند. درواقع بقا در رقابت تجاری شرکت ها را ملزم به ورود به این عرصه کرده است. هر گونه فعالیتی که براساس سیستم های جدید نرم افزاری و تحت وب مثل طراحی سایت و سئو ، در جهت تسهیل خرید ، فروش محصولات و یا ارائه خدمات انجام می گیرد جزئی از فرآیند e-business هستند. در این شرایط تبیین اهداف ، استراتژی ها و روش ها ، شناخت مزیت های رقابتی ، تحلیل رقبا و بازار ، اهمیت بسیاری دارد تا منجر به خروج کامل یک سازمان از تجارت سنتی به مدرن شود.

در حقیقت می توان گفت که تمام فعالیت های تبلیغات اینترنتی ، مبتنی بر تلفن های همراه ، بازاریابی آنلاین ، کسب و کارهای اینترنتی ، سئو و بهینه سازی سایت ، طراحی و برنامه نویسی وب ، نقل و انتقال الکترونیکی پول و… همه در چهارچوب e-business قرار می گیرند.

تاریخچه تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیک مفهوم خیلی جدیدی نیست و بهره گیری از تکنولوژی های الکترونیکی در اجرای فرآیند های اقتصادی و تجاری و مبادلات  به چند دهه قبل باز مي گردد .برخی اعتقاد دارند که اولین مبادله یا معامله ای که با تلفن یا فکس انجام شد ( هرچند در حد صبحت پیش از دادوستد ) نقطه شروع تجارت الکترونیکی بوده است. اما شکل امروزی این نوع تجارت متفاوت تر از آن است و آغاز این مفهوم را می توان از دهه 60 میلادی دانست که رفته رفته ارسال و دریافت اطلاعات از طریق شبکه های ارتباطی و بعدها اینترنت میسر شد. تبادل الکترونیکی اطلاعات بستر انتقال الکترونیکی سند های تجاری را براي افراد و سازمان ها فراهم آورد . کاهش استفاده از کاغذ و  تسریع در انتقال پیام و در نتیجه افزایش سرعت معاملات به مرور زمان بخشی از بدنه اصلی کسب و کارها شد.

به مرور زمان و پیدایش ابزارهای ذخيره و پردازش اطلاعات و دسترسي هرچه بیشتر افراد جامعه و همینطور تقویت و تکامل فناوري هاي مخابراتي و شبكه ، تعداد بیشتری از شرکت ها به این حوزه ورود کردند. اما به علت پرهزینه و دشوار بودن پیاده سازی چنین سیستمی و نیاز به آموزش کارکنان ، فقط شرکتها و سازمان های بزرگ مثل بانک و بنگاه های مالی از آن استفاده می کردند.

در شرایط فعلی به علت كاهش ملموس هزینه سخت افزارها و افزایش و توسعه ابزارهای نرم افزاری  ، امكان مبادله کردن داده ها در سرتاسر دنیا با هزینه های بسیار کم و منطقی براي عموم مردم فراهم آمده است . ماهیت اصلي و بنيادي تجارت الکترونیک نيز همين دسترسي راحت ، کم هزینه و  سریع به اطلاعات لازم برای خرید و فروش در بستر اینترنت می باشد.  در کل  روند شكل گيری و توسعه تجارت الکترونیکی را می توان به پنج مرحله تفکیک نمود.

پيدايش شبكه های خصوصی

طبق موارد ارائه شده گفتیم که اولين گام در پيدايش کسب و کار الکترونیکی تا قبل از دهه هشتاد میلادی و بواسطه بعضی از دولت ها و شرکتهای بزرگ بين المللی در جهت سهولت و امنیت تبادل اطلاعات برداشته شد . بر این اساس ، مبادله داده ها که به صورت الکترونیکی از طریق شبكه های شخصی و در شمار محدودی انجام مي گرفت ، به منزله استارت و شروع ابتدایی نسل اولیه تجارت الکترونيک نام گرفت . شایان ذکر است که در آن مقطع هزينه های بالا و پيچيدگی پیاده سازی سیستم ها و سخت افزارها  ، سدی محکم بر سر راه استفاده شرکت ها از آن بود و معدود شرکت هایی بودن که توان استفاده از سیستم های الکترونیکی را داشتند.

پيدايش پست الکترونیک و چت

در مرحله بعدی تجارت الکترونیک ، پیدایش پست الکترونیکی و ابزار چت ، قابلیت انتقال اطلاعات را ایجاد کرد که بیشتر توسط دانشگاهیان و افراد فعال در مراکز علمی تحقیقاتی مورد استفاده قرار می گرفت.

با توسعه غير منتظره شبکه اينترنت در اوایل دهه 70 میلادی و ایجاد تکنولوژی های جديد ، سیستم پست الکترونیک برای نخستین بار بهره برداری شد. اين فرآیند منجر به طراحی نسخه به روزتری از پروتكل تبادل داده با نام پروتكل كنترل انتقال  یا پروتكل اينترنت  گردید که تاثیر زیادی در ارتباطات در زمان جنگ جهانی دوم داشت. درهمان سال ها اولين شبکه کامپيوتری میان 4 کامپيوتر که دو عدد آنها در دانشگاه MIT، یک عدد در دانشگاه کاليفرنيا و سیستم چهارم در مرکز تحقيقاتي استنفورد مستقر بودند با با نام آرپانت راه اندازی شد.

پیدایش مرورگرها

در اواخر قرن بیستم میلادی ظهور مرورگرها در فضای وب جهت انتقال داده هایی به غیر از متن زمینه را جهت پیدایش وب سایت ها و فروشگاه های اینترنتی فراهم نمودند که یک گام موثر در دستیابی به تجارت الکترونیک مدرن بود.

شروع فعاليت سايت های خرده فروشی

تمایل دولت های بزرگ و قدرتمند به توسعه بستر تجارت و کسب و کار الکترونیکی ، خرید و فروش محصولات ، خدمت رسانی آنلاین ، تبادل پول ، مبادله اسناد موجب تحولی در این عرصه شد.

بدین صورت در سال های پایانی دهه 90 اولين وب سايت هاي خرده فروشي با پسوند tld مرسوم .com که با همین نام نیز شناخته می شدند شروع به فعالیت کردند. اگرچه این فعالیت ها در سطح کوچکی انجام می شد اما نیروی محرکی برای شرکت های بزرگ تر جهت ورود به تجارت الکترونیک بود. همین عامل در نهایت به ارائه محصولات و خدمات در وب بصورت آنلاین و شمایل مدرن تجارت گردید.

ایجاد مدل های تجارت الکترونیک

در ابتدای قرن بیست و یکم تجار بزرگ و شرکت ها متوجه كه تجارت الکترونیک می توانند در چند مدل تعریف و ارائه شود. تا پیش از این مرحله مدل تجارت – مصرف کننده B2C شناخته شده بود اما از این پس مدل تجارت – تجارت یا B2B نیز محبوبیت زیادی پیدا کرد و اینترنت ، وب سایت ها و فروشگاه های اینترنتی به عنوان نماد های کسب و کار آنلاین شناخته شدند.

مقالات مرتبط پیشنهادی :

• بازاریابی اینترنتی
• استراتژی کسب و کار الکترونیکی شرکت های کوچک و متوسط